مقدمه
تبدیل ویزا در داخل خاک اتحادیه اروپا (Change of Status) از کوتاهمدت (مانند توریستی نوع C) به بلندمدت (تحصیلی یا کاری نوع D) در حالی که متقاضی در داخل منطقه شینگن/اتحادیه اروپا حضور دارد، یکی از پیچیدهترین و ریسکیترین موضوعات مهاجرتی است.
قاعده کلی اتحادیه اروپا این است که درخواستهای اقامتی طولانیمدت باید از کشور مبدأ متقاضی یا محل اقامت قانونی وی در خارج از اتحادیه اروپا ارائه شوند. با این حال، برخی کشورهای عضو قوانین ملی منعطفتری برای جذب دانشجویان و متخصصان دارند.
اصل ممنوعیت ویزای توریستی برای اقامت طولانیمدت
ویزای توریستی شینگن (نوع C) صریحاً برای اقامت کوتاهمدت (حداکثر ۹۰ روز در ۱۸۰ روز) و با هدف غیرمهاجرتی صادر میشود. این ویزا معمولاً متضمن یک تعهد صریح به بازگشت است.
- ریسک اصلی: درخواست اقامت بلندمدت با ویزای توریستی، به سادگی میتواند به عنوان سوءاستفاده از ویزا (Visa Misuse) تلقی شده و منجر به رد درخواست ویزا شینگن در آینده شود.
کشورهای پیشرو با قوانین نسبتاً منعطف
برخی از کشورهای اتحادیه اروپا با هدف تسهیل جذب استعدادهای خارجی، استثنائاتی را در قوانین ملی خود ایجاد کردهاند تا متقاضیان را از دردسر بازگشت به کشور مبدأ معاف سازند.
آلمان، انعطافپذیرترین مسیر برای متخصصان و دانشجویان 🇩🇪
آلمان یکی از منعطفترین قوانین را در این زمینه دارد، به خصوص اگر هدف، تحصیل یا جستجوی کار تخصصی باشد:
تبدیل به ویزای تحصیلی (Student Visa)
اگر فردی با ویزای توریستی آلمان حضور داشته باشد و نامه پذیرش قطعی (Zulassung) از یک دانشگاه یا موسسه آموزشی آلمان را دریافت کند، میتواند مستقیماً به دفتر امور خارجی (Ausländerbehörde) مراجعه کرده و برای اخذ مجوز اقامت دانشجویی (Aufenthaltserlaubnis) درخواست دهد، بدون نیاز به خروج از آلمان.
تبدیل به ویزای جستجوی کار (Job Seeker Visa)
اگر فردی با ویزای توریستی وارد شده و مدرک دانشگاهی معادل مدارک آلمانی داشته باشد، میتواند در داخل آلمان برای ویزای جستجوی کار آلمان (Job Seeker) درخواست دهد تا برای مدت محدودی به دنبال کار تخصصی بگردد.
- مزیت: قانون آلمان به وضوح امکان تبدیل ویزای کوتاهمدت به اقامت بلندمدت را در شرایط خاص (تحصیل، کار تخصصی) فراهم کرده است.
فنلاند، تسهیل در تبدیل ویزای کار 🇫🇮
فنلاند مسیرهای جدیدی را برای تسهیل جذب نیروی کار ماهر (به ویژه در بخشهای ICT و مهندسی) ارائه کرده است:
- یافتن کار در حین توریستی: اگر فردی با ویزای توریستی وارد شده و موفق به یافتن یک کارفرما در فنلاند شود، میتواند بدون خروج از فنلاند برای مجوز اقامت کاری درخواست دهد.
- شرط کلیدی: این اقدام اغلب مستلزم ارائه یک قرارداد کاری معتبر و اثبات تخصص بالا است. تمرکز فنلاند بر جذب نیروی کار بسیار ماهر (Highly Qualified Workers) است.
هلند، مسیر منعطف برای اقامت دانشجویی 🇳🇱
هلند نیز شرایط نسبتاً خوبی برای تبدیل ویزای توریستی به اقامت دانشجویی دارد:
- پذیرش دانشگاهی: اگر فردی پذیرش قطعی یک موسسه آموزشی هلندی را در اختیار داشته باشد، میتواند درخواست خود را به اداره مهاجرت هلند (IND) در داخل کشور ارائه دهد.
- نکته مهم: اگرچه فرآیند داخلی است، اما ممکن است IND در برخی موارد همچنان درخواست کند که متقاضی برای مراحل نهایی و دریافت ویزای D، به کشور مبدأ بازگردد.
ریسکها و نکات حیاتی در فرآیند تبدیل ویزا
تبدیل ویزا در داخل خاک اتحادیه اروپا هرچند ممکن است، اما دارای ریسکها و ملاحظات جدی است:
ریسک رد درخواست و اخراج
- تغییر هدف دروغین: اگر افسر مهاجرت تشخیص دهد که هدف اصلی شما از ابتدا، مهاجرت بوده و از ویزای توریستی به عنوان ابزاری برای دور زدن سفارت استفاده کردهاید، درخواست رد شده و ممکن است با دستور خروج (Deportation Order) یا مهر ممنوعیت ورود (Entry Ban) به کل شینگن مواجه شوید.
- طولانی شدن فرآیند: در طول فرآیند بررسی درخواست جدید، وضعیت اقامت شما میتواند به حالت تعلیق درآید (Fictive Legal Status). این فرآیند ممکن است چندین ماه طول بکشد و شما در این مدت اجازه خروج از کشور را نخواهید داشت.
شرط ممنوعیت کار
تا زمانی که وضعیت ویزای شما رسماً از توریستی به کاری تغییر نکرده باشد، به هیچ وجه مجاز به انجام کار با درآمد در کشور مقصد نیستید. نقض این قانون منجر به لغو ویزا و اخراج خواهد شد.
تأمین منابع مالی
برای درخواست ویزای تحصیلی یا کاری، شما باید اثبات کنید که منابع مالی لازم برای تأمین هزینههای زندگی در طول فرآیند بررسی درخواست را دارید. تمکن مالی باید به طور کامل و شفاف ارائه شود.
سوالات متداول درباره تبدیل ویزا در داخل خاک اتحادیه اروپا
آیا میتوانم با ویزای توریستی وارد فرانسه شده و سپس در آلمان درخواست تبدیل ویزا دهم؟
خیر. درخواست تبدیل وضعیت فقط باید در همان کشوری ارائه شود که شما اقامت قانونی (ویزای بلندمدت) یا مدارک خاص (مثلاً پذیرش دانشگاهی آلمانی) را در آنجا به دست آوردهاید.
اگر مدت ویزای توریستی من به پایان برسد و هنوز پاسخی از اداره مهاجرت نگرفته باشم، چه میشود؟
در برخی کشورها (مانند آلمان)، با ارائه درخواست رسمی تبدیل وضعیت، وضعیت اقامت شما تا زمان رسیدگی به پرونده به صورت اقامت قانونی فرضی (Fiktionsbescheinigung) تمدید میشود و غیرقانونی نخواهید بود.
آیا تبدیل ویزای توریستی به ویزای تمکن مالی (خودحمایتی) نیز در داخل اتحادیه اروپا ممکن است؟
معمولاً خیر. ویزاهای تمکن مالی (مثل NLV اسپانیا) تقریباً همیشه باید از خارج از اتحادیه اروپا درخواست شوند، زیرا هدف این ویزا، اقامت طولانیمدت از همان ابتداست.
اگر درخواست تبدیل ویزای من رد شود، چقدر طول میکشد تا از کشور خارج شوم؟
پس از رد درخواست، به شما یک مهلت معین (معمولاً بین ۷ تا ۳۰ روز) داده میشود تا خاک کشور را ترک کنید. اگر مهلت را رعایت نکنید، با اخراج و احتمالاً ممنوعیت ورود به شینگن روبرو خواهید شد.
آیا داشتن قرارداد اجاره خانه در کشور مقصد به تبدیل ویزا کمک میکند؟
بله. این مدارک (به همراه ثبت آدرس در شهرداری) نشان میدهد که شما واقعاً در کشور اقامت دارید و قصد جدی برای استقرار و پیگیری هدف بلندمدت خود (کار یا تحصیل) دارید.
سخن پایانی
تبدیل ویزای توریستی به اقامت طولانیمدت در اتحادیه اروپا، یک فرصت قانونی است که نباید با شیوههای غیرقانونی یا فریبکارانه اشتباه گرفته شود. در کشورهایی مانند آلمان و فنلاند، این امکان برای جذب نیروی ماهر و دانشجو در قوانین محلی گنجانده شده است.